The culture of writing

Een mens is niets zonder zijn obsessies. Het drijft ons voort, zorgt voor motivatie, verdieping, onverwachte inzichten. En ook ik heb – uiteraard – zo mijn obsessies. Een ervan is de tragedie op Mount Everest in mei 1996 waarbij acht klimmers het leven verloren op de top van de berg toen ze tijdens de afdaling werden verrast door een onverwachte storm.

Het is lange tijd de dodelijkste dag op de berg geweest, tot de lawine in 2014 en de aardbeving in 2015.

Maar de reden voor mijn obsessie is niet zozeer het aantal mensen dat is omgekomen, maar het menselijke verhaal erachter. Zoals bij zoveel rampen is de oorzaak van de vele doden te vinden in een samenloop van omstandigheden waarbij toeval, pech en een aantal slechte beslissingen samenkwamen.

Wie echt alles wil weten, lees het hier.

De aanleiding tot mijn obsessie waren twee boeken van auteurs die ik onder mijn hoede kreeg toen ik bij Meulenhoff kwam werken in 1999, die allebei een boek hadden geschreven over de fatale expeditie van 1996.

Het eerste en meest bekende boek is Into Thin air van Jon Krakauer, een Amerikaans klimmer en journalist die het er zelf ternauwernood levend vanaf bracht. Het boek werd een enorme bestseller en was de aanleiding tot een klein non-fictie fondsje van bergbeklim- en avonturenboeken dat ik samen met de toenmalige uitgever met wie ik op de kamer zat opbouwde.

Het tweede boek was The Death zone van Matt Dickinson, die bij een andere expeditie hoorde en in een lager gelegen kamp verbleef toen de storm toesloeg.

Twee fantastische boeken. Een obsessie was geboren. Deze tragedie had alles: drama, spanning, controverse.

Mijn belangstelling werd laatst weer aangewakkerd door de film Everest, die ergens de komende dagen op tv vertoond wordt en die gebaseerd is op het boek van Krakauer. Vandaar dat ik alles weer eens de revue heb laten passeren de afgelopen dagen… En weer geraakt werd.

Losjes gebaseerd is op Krakauer, moet gezegd. Krakauer zelf noemt de film ‘bullshit’.

In de klimgemeenschap maakte Krakauers boek nogal wat los, gebaseerd op de uitspraken die hij deed over een van de gidsen, Anatoli Boukreev, die een aantal mensen uit de storm redde, maar die zich volgens Krakauer tijdens de expeditie onprofessioneel gedragen had.

Boukreev, inmiddels overleden, schreef in antwoord op Krakauer het boek The Climb. Daarop verschenen nog meer boeken van mensen die de ramp hadden overleefd. De belangrijkste daarvan is het verhaal van Beck Weathers die twee dagen voor dood werd achtergelaten in de sneeuw, voordat hij op mysterieuze wijze weer bijkwam en op eigen kracht naar een van de kampen liep.

Weathers’ boek Left for Dead spreekt Krakauer vrij van de meest zware beschuldigingen die Boukreev en – na diens dood – zijn co-auteur G. Weston DeWalt zijn kant op slingerden (met name dat hij, Krakauer, geweigerd zou hebben Weathers naar beneden te begeleiden toen deze door oog[problemen niet verder kon).

Zestien jaar later verscheen After the wind van Lou Kasischke, lid van Krakauers expeditie. Daarnaast is er ook het verhaal van Lene Gammelgaard, Climbing High. Zij was de eerste Scandinavische vrouw op de top van Everest. Een ander ooggetuigenverslag komt van Graham Ratcliffe, met A day to die for een boek dat een fascinerend inzicht biedt in het waarom van de ramp. Sheer Will van gids Michael Groome, een ooggetuige tijdens de storm, heb ik helaas nog niet te pakken gekregen (geen e-book…).

En dan zijn er nog de documentaires die hierover gemaakt zijn, vrijwel allemaal op Youtube te vinden. Twee van de betere zijn Tempting Fate ) en Into the death zone. De rest is makkelijk te vinden, maar kijk uit…

Een obsessie ligt op de loer.